12 Years a Slave New York’ta özgür bir şekilde hayatına devam ederken kaçırılıp köle tacirlerine satılarak ülkenin güneyinde çiftliklerde köle olarak çalıştırılan Solomon Northup’ın gerçek hayat hikâyesinin on iki yılını aktarıyor. Yönetmenlik koltuğunda ise Hunger ve Shame gibi esaret-beden arasındaki ilişkiyi irdeleyen filmleriyle tanıdığımız Steve Mcqueen oturuyor. Gerçek bir hikâyenin böylesine yetenekli bir yönetmen ile buluşması kölelik üzerine yapılmış en gerçekçi ve çarpıcı filmlerden bir tanesinin boy vermesine neden olmuş.
12 Years a Slave’i güçlü bir film olmasını sağlayan en önemli özelliği güçlü sinematografisi, aşırı dingin atmosferi ve duygusal anları ajite etmeden soğukkanlılıkla yaklaşması ve tüm bunların arasında sağlam bir denge kurmasında gizli. Filmin en vurucu yanı ise tamamını “sıradanlık” üzerine kurmuş olması, sıradan bir Amerikan vatandaşı “Solomon” günün birinde köle tacirleri tarafından yakalanıyor ve güneyde çiftliğe satılıyor. Gayet sıradan bir durummuş gibi efendiler değişiyor. Solomon’un dramı bu sıradanlık içerisinde daha da güçleniyor. Filmin isminde vurgulanan “12 yıl” izleyiciye sadece birkaç haftaymış gibi aksettiriliyor. İzleyici filmin sonunda Solomon’un ailesiyle buluştuğu sahnede bu durumu sadece idrak edebiliyor.
Solomon’un Kâhya ile didiştiği sahnenin akabinde ağaca boynundan asıldığı bir sahne mevcut. Filmin tamamı için hazmı zor ve üstüne en çok konuşulması gereken an bu sahnede gizli. Ve filmin “sıradanlık” üzerine en ciddi kelamını da burada ediyor. Solomon ağaca asıldığı andan bir süre sonra diğer köleler günlük işler için odalarından çıkarak işlerine kaldığı yerden devam ediyorlar. Şiddetin, suç ve cezanın, köleliğin sıradanlaştığı bu sahne filmin devamında da bizim yakamızı bırakmıyor. İnsanlar günlük işlerini görürken hemen yanlarında bir köle işkence görebiliyor hatta öldürülebiliyor. Bu durum aslında günümüz dünyasına da hiç yabancı bir durum değil. Her şeye kolaylıkla erişilebildiği, istediğimiz bir şeye bolca erişebildiğimiz günümüz dünyasında sokakta yürürken kaldırım kenarında dilenen, yatan dilenci için kılımızı kıpırdatmadan yanından gidiyorsak yani böylesine bolluk içerisinde yaşanan bir ortamda yoksulluk nasıl sıradanlaşmışsa, filmde kölelikte böylesine bir sıradanlaşma durumunda. Mcqueen’in sinema dilini bu denli güçlendirmesi de işte bu noktada başlıyor. Mcqueen aslında kölelik, fakirlik ya da hangi hastalıklı düşünce filizlenmişse asıl tehlikenin bunların yanında, bu durumların sıradanlaşarak hayata nüfuz etmesinin olduğunu vurguluyor.
Filmde Solomon’un hayatını kurtarmasını ve ailesini dönmesine yardımcı olan karakterin Brad Pitt olarak seçilmesi de oldukça yerinde bir karar olmuş. Irkçılığa dair evrensel bir mesajı böylesine uluslararası bir yüzün vermesi oldukça akıllıca.
Steve Mcqueen 3. uzun metraj filmiyle yine hazmı zor bir konuyu usta işi bir sinema diliyle etkileyici bir şekilde izleyicisine sunuyor. Sanırım kendisi için son zamanların en iyi yönetmenlerinden bir tanesi desek yanılmış olmayız.
Yorumlar