Persona; Jung'a göre "toplumsal maske" olarak adlandırılır. Toplum beklentilerine göre şekillenen bu maske bireye toplum tarafından verilmiştir ve bireyin yaşam boyu bu maskeyi takması beklenilir.
Bergman'ın 1966 yapımı başyapıtı "Persona" ile daha jenerikte garip görüntüler eşliğinde nasıl bir filme maruz kalacağınızı kafanıza vurarak gösterir. Bir tanesi aktrist, diğeri hemşire olan iki kadın; Oyuncu olan yani Elisabeth bir oyun sırasında susarak aniden gülmeye başlamaktadır.(Oyunun isminin Elektra olmasıda ayrıca manidardır.) Alma ise bir psikiyatri kliniğinde görev almaktadır. Alma toplumsal rollerini yerine getiren, toplumsal gerçekler doğrultusunda hayalleri olan sevimli bir karakterdir. Elisabeth'in hemşiresi olarak göreve atanır fakat görevi isteksizce kabul eder. Elisabeth'in görünürde herhangi bir sorunu yoktur. Sadece susar ve izler.Fakat bu suskunluğu sadece kendi içerisindedir, sanki dış gerçeklikten kaçmıştır ve içte gerçeği aramaktadır. Televizyondan izlediği korkunç görüntülerden etkilenip tepki vermektedir. Radyoda oynayan piyesi kapattırmaktadır. Elisabeth'in bu düşünsel boyutta sorgulamaları ve aldığı suskunluk varoluşun saçmalığına karşı bir tepkidir sanki. Başhekimin Elisabeth'e yaptığı tespitin ardından(ki bu tespit filmin çözümünede kaynaklık ediyor.) taburcu edilir ve Alma ile birlikte yazlığa gönderilir. Burada birlikte yaşanan ikili her anı birlikte geçirir. Alma hiç konuşmayan Elisabeth'e tümüyle içini açar, sanki bir terapi gibi herşeyini anlatır. Alma rahatlamıştır, toplumun yüklediği tüm maskelerini çıkarmış Elisabeth'e herşeyini açmıştır. Elisabeth'de kendisini bulmuştur. Alma, Elisabeth'in hep olmak istediği kişidir. Kendisini O'na ne kadar çok benzettiğinden falan bahseder. Daha sonra Elisabeth'in Almaya göndermesi için verdiği mektubu açıp okuduğunda ise Alma çılgına döner. Elisabeth'e saldırır. Alma artık hırçındır. Elisabeth'in sessizliği O'nu çıldırtır. Artık Elisabeth O'nun olmayı istediği kişi değil düşmanıdır adeta ve canını yakmak istemektedir. Elisabeth ise sessizliğini korumaktadır. Kibirli ve narsist olduğu söyler Elisabeth'e. Alma Elisabeth'in dili olur ve gerçekleri yüzüne tokat gibi çarpar. Daha sonra filmin kırılma noktası gelir Bergman sürekli yüzleri birbiri üzerinden geçirerek iki karakteri tekmiş gibi algılamamızı sağlar. Alma, Elisabeth'in alter-egosu olmuş ve söyleyemediklerini söylemiştir artık. Bu gerçeklere dayanamayan Elisabeth yere yığılır. Her ikisi içinde terapi bitmiştir artık. İstenilen, arzulanan gerçekliği duymak kolay değildir. Hayalle- gerçek arasında gidip gelen bu sekanslardan sonra ikili yeniden maskelerini takıp ; Anna hemşirelik rolü için hastaneye, Elisabeth ise sahne ışıklarının altına kaçar...İki kadının hikayesidir bu; iki kadının gerçeği arayışının hikayesi; parçalanmış, maskelerle şekillenmiş hayatlarının hikayesi...
Bunu Seven Şunu da Sevebilir : Mulholland Dr.(2001)(Dir. David Lynch)
Bergman'ın 1966 yapımı başyapıtı "Persona" ile daha jenerikte garip görüntüler eşliğinde nasıl bir filme maruz kalacağınızı kafanıza vurarak gösterir. Bir tanesi aktrist, diğeri hemşire olan iki kadın; Oyuncu olan yani Elisabeth bir oyun sırasında susarak aniden gülmeye başlamaktadır.(Oyunun isminin Elektra olmasıda ayrıca manidardır.) Alma ise bir psikiyatri kliniğinde görev almaktadır. Alma toplumsal rollerini yerine getiren, toplumsal gerçekler doğrultusunda hayalleri olan sevimli bir karakterdir. Elisabeth'in hemşiresi olarak göreve atanır fakat görevi isteksizce kabul eder. Elisabeth'in görünürde herhangi bir sorunu yoktur. Sadece susar ve izler.Fakat bu suskunluğu sadece kendi içerisindedir, sanki dış gerçeklikten kaçmıştır ve içte gerçeği aramaktadır. Televizyondan izlediği korkunç görüntülerden etkilenip tepki vermektedir. Radyoda oynayan piyesi kapattırmaktadır. Elisabeth'in bu düşünsel boyutta sorgulamaları ve aldığı suskunluk varoluşun saçmalığına karşı bir tepkidir sanki. Başhekimin Elisabeth'e yaptığı tespitin ardından(ki bu tespit filmin çözümünede kaynaklık ediyor.) taburcu edilir ve Alma ile birlikte yazlığa gönderilir. Burada birlikte yaşanan ikili her anı birlikte geçirir. Alma hiç konuşmayan Elisabeth'e tümüyle içini açar, sanki bir terapi gibi herşeyini anlatır. Alma rahatlamıştır, toplumun yüklediği tüm maskelerini çıkarmış Elisabeth'e herşeyini açmıştır. Elisabeth'de kendisini bulmuştur. Alma, Elisabeth'in hep olmak istediği kişidir. Kendisini O'na ne kadar çok benzettiğinden falan bahseder. Daha sonra Elisabeth'in Almaya göndermesi için verdiği mektubu açıp okuduğunda ise Alma çılgına döner. Elisabeth'e saldırır. Alma artık hırçındır. Elisabeth'in sessizliği O'nu çıldırtır. Artık Elisabeth O'nun olmayı istediği kişi değil düşmanıdır adeta ve canını yakmak istemektedir. Elisabeth ise sessizliğini korumaktadır. Kibirli ve narsist olduğu söyler Elisabeth'e. Alma Elisabeth'in dili olur ve gerçekleri yüzüne tokat gibi çarpar. Daha sonra filmin kırılma noktası gelir Bergman sürekli yüzleri birbiri üzerinden geçirerek iki karakteri tekmiş gibi algılamamızı sağlar. Alma, Elisabeth'in alter-egosu olmuş ve söyleyemediklerini söylemiştir artık. Bu gerçeklere dayanamayan Elisabeth yere yığılır. Her ikisi içinde terapi bitmiştir artık. İstenilen, arzulanan gerçekliği duymak kolay değildir. Hayalle- gerçek arasında gidip gelen bu sekanslardan sonra ikili yeniden maskelerini takıp ; Anna hemşirelik rolü için hastaneye, Elisabeth ise sahne ışıklarının altına kaçar...İki kadının hikayesidir bu; iki kadının gerçeği arayışının hikayesi; parçalanmış, maskelerle şekillenmiş hayatlarının hikayesi...
Bunu Seven Şunu da Sevebilir : Mulholland Dr.(2001)(Dir. David Lynch)
Yorumlar